Rối loạn lipid máu hoặc gọi là rối loạn mỡ máu, là chứng bệnh rất hay gặp ở bệnh nhân đái tháo đường. Bệnh có thể xảy ra trước khi có đái tháo đường hoặc sau khi đã có bệnh. Rối loạn lipid máu, mỡ máu gây xơ vữa động mạch máu, hầu hết các nghiên cứu và thống kê cho thấy chứng rối loạn lipid máu ở bệnh nhân đái tháo đường càng làm tăng nguy cơ tử mắc các bệnh lý về tim mạch và tử vong do đột quỵ. Sau đây là những lưu ý về chứng bệnh và cách phòng ngừa mà bạn nên biết.
Table of Contents
Bệnh đái tháo đường là bệnh gì?
Bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) là bệnh rối loạn chuyển hóa không đồng nhất, có đặc điểm tăng glucose huyết do khiếm khuyết về tiết insulin, về tác động của insulin hoặc cả hai. Tăng glucose mạn tính trong thời gian dài gây nên những rối loạn chuyển hóa carbohydrate, protide, lipide, gây tổn thương ở nhiều cơ quan khác nhau, đặc biệt ở tim và mạch máu, thận, mắt, thần kinh.
Phân loại đái tháo đường gồm:
- Đái tháo đường type 1 (do phá hủy tế bào beta tụy, dẫn đến thiếu insulin tuyệt đối).
- Đái tháo đường type 2 (do giảm chức năng của tế bào beta tụy; tiến triển trên nền tảng đề kháng insulin).
- Đái tháo đường thai kỳ (là ĐTĐ được chẩn đoán trong 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối của thai kỳ và không có bằng chứng về ĐTĐ type 1, type 2 trước đó).
Ngoài ra, bệnh do các nguyên nhân khác, như: ĐTĐ sơ sinh hoặc do sử dụng thuốc và hóa chất như sử dụng glucocorticoid, điều trị HIV/AIDS hoặc sau cấy ghép mô.v.v.v.
Triệu chứng gây rối loạn lipid máu của bệnh đái tháo đường
Bệnh này và rối loạn mỡ máu có liên quan mật thiết tới nhau. Khi đường huyết trong máu tăng cao sẽ gây nên tổn thương sớm ở tế bào nội mạc; làm rối loạn chức năng nội mạc mạch máu. Khi chức năng nội mạc bị rối loạn; nó sẽ làm cho các phân tử cholesterol dễ dàng chui qua lớp nội mạc vào trong.
Kết hợp với tăng khả năng kết dính và xuyên thành của tế bào bạch cầu vào trong lớp nội mạc. Từ đó sẽ hình thành mảng vữa xơ động mạch. Hoặc khiến mảng vữa xơ đã hình thành tiến triển rất nhanh dẫn đến hẹp dần lòng mạch; thiếu máu cục bộ mạn tính ở các cơ quan.
Ngoài ra, khi lớp nội mạc mạch máu bị tổn thương, sẽ tạo cơ hội thuận lợi cho sự co mạch kết hợp với sự kết dính các tế bào tiểu cầu, hình thành nên cục huyết khối trong lòng mạch làm tắc mạch cấp tính. Tùy theo vị trí của mạch máu bị thương tổn mà gây ra các triệu chứng lâm sàng khác nhau.
Nếu tổn thương động mạch mắt sẽ gây giảm thị lực, mù loà. Nếu tổn thương ở động mạch thận sẽ dẫn đến suy thận, tăng huyết áp. Tổn thương động mạch vành sẽ dẫn đến cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, đột tử; tổn thương mạch máu não sẽ dẫn đến tai biến mạch máu não; và tổn thương ở động mạch chi sẽ dẫn đến viêm tắc động mạch chi, hoại tử chi…
Biện pháp phòng ngừa và kiểm soát đường huyết và mỡ máu hiệu quả
Để kiểm soát đường huyết và mỡ máu hiệu quả, người bệnh đái tháo đường cần chú ý:
- Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh, giảm đường, tinh bột, chất béo.
- Thường xuyên luyện tập thể dục, hạn chế nằm nhiều và ngồi nhiều.
- Nói không với thuốc lá, hạn chế rượu bia, chất kích thích.
- Dùng thuốc đầy đủ, theo đúng chỉ định của bác sỹ.
Tùy theo độ tuổi, tình trạng bệnh lý và các bệnh mạn tính đi kèm khác, nhìn chung cần đảm bảo lượng đường máu lúc đói duy trì ở khoảng < 7-7,5 mmol/l; HbA1c < 6,5-7%. Nếu không kiểm soát tốt khí huyết, mỡ máu, người bệnh sẽ rất dễ bị các biến chứng, trong đó biến chứng tim mạch là một trong những biến chứng nguy hiểm hàng đầu.
Xem thêm những bài viết cùng chuyên mục tại: Sức khỏe
